27 Mar 2010

Kariye

Bizans'ın başbakanı Metokhites, onarıp birbirinden değerli mozaikler yaptırdığı Chora Kilisesi'nin (Kariye Müzesi) yüzlerce yıl ayakta kalmasını sağlasa da kendisini bekleyen hazin sondan kaçamamış. Geçmişi 6'ncı yüzyıla kadar uzanan Fatih'teki Chora Manastırı Kilisesi, Bizans Başbakanı Theodoros Metokhites sayesinde bugünlere ulaştı.



Theodoros Metokhites'in hikayesi oldukça dramatik.  İmparatoniçe Theodora'nın yakını olan Aziz Theodoros, Aziz Babylas ve müritlerinin kemiklerinin gömüldüğü, Hıristiyanlarca kutsal bölge olarak kabul edilen Chora'ya bir manastır yapıyor. Depremler ve isyanlar gören manastır defalarca tahrip oluyor ve yenileniyor. Theodoros Metokhites, kiliseyi günümüze kadar taşıyacak şekilde onarıyor, bakımını yaptırıyor.


Zamanla büyük bir güç ve servete kavuşan Metokhites'in en büyük hayali saray benzeri evine çok yakın olan Chora Manastırı'nı ayağa kaldırmaktı. 1316'da Chora ile ilgilenmeye başlayan Metokhites, 5 yılda onarımı tamamladı. Yapı daha sağlam bir hale getirilirken içi de muhteşem mozaik ve freskolarla süslendi. İpeksi dokumalarla zenginleştirilen kiliseye kütüphane de kuruldu. Metokhites, bazı mülkleri de kilise için bağışladı. Metokhites, başbakanlığı döneminde hakkında çıkan iddialarla zamanla halkın nefretini kazandı. Mallarına el konulan ve vergi ve hukuk sistemini yozlaştırmakla suçlanan Metokhites'in evi ateşe verildi ve fakir bir keşiş olarak Dimetoka'ya sürgün edildi. İki yıl burada kalan Metokhites, onarıp süslediği Chora'da hapis hayatı yaşamak kaydıyla Constantinopolis'e dönmek istedi ve bu isteği kabul edildi.

Kariye, tipik Bizans yapısıdır. Dışarıdan tuğla duvarlarıyla oldukça sade görünmekle birlikte içi en süslü kiliselerden biridir. Mozaik ve freskoları Bizans resim sanatının son dönemine ait (14. yy.) en güzel örnekleridir.